105 年全國語文競賽原住民族語朗讀 【馬蘭阿美語】 高中學生組 編號 1 號
Palakaw

Ona palakaw hananay no ka’ami’amis i, o loma’ no foting, o tadata:neng nano litengan no mita o ’Amis to sakangayaw no pifoting. Itini i ka’oripan no mita o ’Amis iti:ya ho i, ira ko i tokosay, ira ko i hadhaday, ira ko i lawacay no riyar, ira ko i taliyokay no fanaw, ira haca ko i silonangay a pala a ma’orip. Ano i cowacowa to ko kamaro’an no mira i, mahapinangay o paniyaro’an no ’Amis kora pala, cowa kaeca ka awa ko tadamaanay a likakawa, cowa kaeca ka awa ko nisidayan no liteng a taneng to sakanga’ayaw no ’orip.

Itini i kaetip no Fata’an a niyaro’, o Laso’ay hananay no malitengay, cowa ka ’akawang ko lengaw no semot itira, ka adihayay ko nanom. Itiya ho awaay ko paloma’ay itini i Laso’ay, cowa ho kaliomahen kora silonangay a pala, tadanca kora kaitiraan, nikaorira i, adihayay ko masamaamaanay a foting itira, ira ko ngala’apay, mamoesay, toda, hara, kafos ato ’epi itira a matenak. Komaen ko ta’angayay a foting to mamangay a foting, mansa miharateng ko malitengay, samaanen a pa’orip ko mamangay a foting, hay ira ko kaitiraan nira, saan. Roma sato, miharatengay ko mira to kaitiraan no roma masamaamaanay a foting, saka karkaren no mira ko sera a misalako, nga micomod ko nanom, itira toya masalakoay a nanom i, sanga’en no mira ko kaitiraan noya foting a maemin.

Ira koya kimad ni Lalan i, toloay a tatingrohan ko pisanga’ toya palakaw. I sakaeno i, o ta’angayay a ’awol ko mapateliay, o kaitiraan no ta’angayay a foting. I kaeno noya ta’angayay a ’awol i laloma’ no sera i, ira ko hara ato toda itira. I sakatosa a tingroh i, o ma’icangay a lalidec ko mapateliay, o kaitiraan no ’afar ato kafos itira. I sakatolo a tingroh i, o folo’ ko mapateliay, o kaitiraan no sicihapay a naniwkoy ato masamaamaanay a foting no ’alo itira; o pilimekan haca no mamangay a foting, hay caka kaen no ta’angayay a foting. Sanga’ay sa kona masamaamaanay a foting a ma’orip ato pafita’ol i tini tona palakaw.

Onini a palakaw hananay i, o nisidayan no liteng no mita to sakanga’aw a mifoting, mapahapinang haca ko natinakoan ato fana’ no liteng; cowa to ka talacowacowa a mikilim to pifotingan ko malitengay, ano sakakomaenaw to ’afar i, ira ko pi’afaran, sakakomaenaw to foting ano saan i, ira ko pifotingan; cowa to kanikaw to kakaenen.

105 年全國語文競賽原住民族語朗讀 【馬蘭阿美語】 高中學生組 編號 1 號
Palakaw-魚屋

palakaw是北邊阿美族人發展出來的捕魚方式。

坐落在馬太鞍靠西邊的村落,草叢不高但水源充足,過去是一片荒蕪未開墾的沼澤地,是各種魚類的棲息地,有羅漢魚、黏壁魚、鰻、鯰魚、小蝦和烏龜。在肉弱強食的食物鏈下,族人們開始想辦法讓小魚有可以生存,也想讓其他魚類在此周邊有個棲息地,他們運用河川地形挖一個小池潭,池潭和河流相連,池潭底下是魚類安全生存的環境。

池潭裡設計成三層魚屋,第一層放置粗大的竹筒,是大魚的住所,大竹筒下方的泥土裡有鯰魚和小鰻;第二層放置乾燥的九芎枝,是溪蝦生長的地方;第三層鋪上小竹枝,是吳郭魚及溪邊魚類的住所,也避免小魚被大魚吃掉。

族人不必再到遠處的河流捕魚,食物不虞匱乏,因為生態環境的變化,族人早就懂得維護河川生態環境,palakaw是祖先流傳下來最環保的捕魚方式,彰顯出他們的生活經驗與智慧。

文章資訊
文章年度
105
文章編號
1
文章組別
高中
文章語別
馬蘭阿美語
族語標題
Palakaw
漢語標題
Palakaw-魚屋
文章作者
朱珍靜
漢語摘要