ini na maapur mu pinakalrangan lra pida ’ami kania i Taiwan. nu mukuwa ta i iyan ziya mu, mena’u ta kanini na kuwatreng na ikakuda. ini na nanta inaapur na puran herem mu, melri nantu inaapuran na dawdawan aziyu ziya. aziyu ziya nu maapur ta mu, nanta dare’, na isalem lra ’azi mudulram kana kuwatreng, na nasuk mu, maw natu karulrung na sikiw tu ilangaw zi mutinanasuk. i ruma’ paliyus ta salemanay za puran, nu zuwa ta wadadiyan mu ta pasasadalu. herem mu izu na puran lra, na traker lra, na nasuk lra mipadawak peniya. tu ranakaw lra nanta ikakuda na kinawatranan. melri lra nu naanadaman inia na kuwatreng na ikakuda, mazu nuy kakuwa ta mu, paka’uzaze’uzem kana ta walri, ma’utrus zi matrikakatruk, nanta ’usi mu, mikuwalengan lra. nanta udung i savak mu, mutiyagang. harem na maapur na trau, markazuwan lra, nu makadadalan ta mena’u mu, na maniwan kana puran mu marsazu kana maniwan za veras na tiyam. na san lra, na zenan lra sinaleman za puran, kana apana tu rami na puran. nu patrev na ’udalr zi nu mupana na variw mu, ames mutrapera na dare’ i zenan.

ta iturusay kana kinēnsayan mu, na saleman trauwan mu ulra a makawalun misama’ za wawalu trau na migang tu udung mu maw na maapur.

maw izu nu maranger ta kilrivak za ta zazek za ta kadalikakedikan mu, palrivak ta kanizu na ’azi tay mapur mu, mudawilr ta kana ta udung na gang, zi maw lra na ta tulre’ayaw semavesav ta udung kana wariwari ziya ta pakapazangalaw inia na kakuwayanan. izu nanta tulralre’ayan pakadalikedik kananta udung mu, ’azi ta mapur, tu papuray u za trau “ amanan! ” kema ta. nu semalaw za makatelun ta ’ami, kemuret ta za wari mukuwa kikēnsaya kananta udung. nu piya ta ziya mekan mu, payas ta mukuwa mengangisila zi matrimurmur, nu remaretra’ u kana puran mu, nu ’azi ulra kiseker nu marangeran mapur mu, mukuwa ta kingera za senay. mukuwa ta leminalinaya zi parlremesaw izu nata anger mapur ’emaw’aw ta za zanum. ’emel’el ta za tupi, zi mekan ta kana inaekan na vuwa’. marayas papuanger kaninta nu ’azi ta mapur izu natu ’inavayan.

nu ’azi ta mapur mu ’azi mawmaw dalikedik ata zazek. ’itrelas ta pinimudingan, nu mengad ta ’azi lra ’angsis. nu mekan ta lra ’imaran lra peniya zi musama’ ta himpiya. mareka’inava ta saruma’enan. nu ’azi ta mapur, munayun ta dalikedik inyan za pakavangavang kana ta anger.

嚼檳榔已經是近幾年來常見的不良嗜好，它不是從前族人所嚼的檳榔，以前土壤、植物都沒有汙染，石灰也是天然的貝殼所磨出來的結晶品，家屋周圍種檳榔，用來招待來訪的親朋好友。

如今不論是檳榔、檳榔葉或石灰都是用有毒物及不明物所製造，它失去了原有的文化意義，也變成壞習慣，它危害牙齒的健康。現在嚼檳榔的人很多，路邊的檳榔攤比米店還多。水田和山上都有種檳榔。

多數口腔癌患者有吃檳榔的習慣。為了維護個人健康，拒嚼檳榔是遠離口腔癌的第一步。

保持口腔健康的方法有下列幾項：向檳榔說「不」；30歲以上，定期接受口腔黏膜檢查；三餐飯後30分鐘內要刷牙漱口。

當你正在戒檳榔又想嚼時，可以聽音樂、做運動來分散注意力。

勤喝水、改嚼口香糖。時時提醒自己拒嚼檳榔的好處。拒嚼檳榔，除了維護身體健康，還有以下好處，口氣更芬芳、賺到健康、省下荷包、家庭更幸福。

拒嚼檳榔你我一起來，讓健康久久沒煩惱。