yani kiya cku’ ibabawiq ka kinabalay na’ imuwaag ku’ tatangangan. kiya cku’ qutuxqutux ka tinqalangan ku’ tatangangan . yani ku’ musa’ qhut cu’ paris ku’ tatangangan ka hani. kiya ku’ buwinah ka ralu’ na’ Itaal nku’ tatangangan maha’, “ rawiq na’ tinqalangan ”.

kinbalay na’ magalpu na’ kihma’ ka kahuniq ini ga buwiqa’ ku’ laluking na’ tatangangan. yani nanaq tatuu’ ini ga saspat makiya cku’ babaw na’ tatangangan. masayusayu’ cku’ tatangangan ’i’ malahang na’ itaal kari’ariax ku’ tinqalangan. tatangangan ga, san nku’ Matu’uwal maha’ macka’ lawkah kinku’ mugumalaq ka lawlawkah. sitatak cku’ ibabawiq ka wawahan na’ cuquliq na’ tinqalangan ku’ tatangangan. talan ga asiga ini baqi’ masikuwing.

baq cubalayi ’i’ macbu’ ku’ Matu’uwal i’ cunga’. tatangangan ka hani ga, tarakagan niya’ ku’ tinqalangan na’ Itaal. kiya’ cku’ ibabawiq ru balaiq ’i’ ngangayan i’ tatuhi’. babaqun ku’ ik ru latanux na’ tinqalangan. kabalay cu’ tatangangan ga capaang na’ waw cubalay.

kinbalay na’ raramug, buwiqa’ ru kahuniq ku’ tatangangan. caqruxun ku’ kahuniq ru buwiqa’ ru alan cu’ laluking. samagan na’ raramug ku’ babaw na’ imuwaag. matigia’uwah na’ tinqalangan ru kabalayan cu’ buwinah na’ hakri’ na’ buwiqa’. naki balaiq ’i’ makarakyas ru maqahquwaw.

capaang ka balaiq na’ tatangangan ga, kabalay cku’ ik na’ tatangangan ku’ lupung. mhngiq ga, balaiq ’i’ maniq cu’ makilux ka naniqun. qamisan la ga, qumubuwang ku’ Matu’uwal cku’ ibabawiq ka tatangangan. gihak ku’ bayhu ru mahwiq ku’ rilu’. tatangangan ka hani ga, balaiq ’i’ malah ru papagiyaiyun ku’ gihak. yani ku’ san maha’ kinbalaiq na’ wawaw.

tarahuwalun na’ Itaal ku’ tatangangan. talan na’ Itaal cku’ tinqalangan kari’ariax ka qalapaw. yani uwiy kiya cku’ galayng ’i’ qumubuwang cu’ tinqalangan. malahang cu’ tinqalangan ru qhut cu’ paris. maki’ cku’ babaw nku’ tatangangan ga balaiq ’i’ mitaal cku’ lalalingay nku’ tinqalangan. mitaal ku’ wawi’ na’ paris. qhut ku’ paris muwah ’i’ sumqaqarax.

talan sawni ku’ tatangangan ga yani nanaq ku’ lumuhing cku’ gaga ru pasibaq cu’ ul’ulaqi’ la. ar’aruwa’ payux ku’ papatasan kabalay cu’ tatangangan. pasibaqan cku’ ulu’laqi’ naha’ makibaq ku’ gaga na’ tatangangan.

瞭望台是一種高架式的建築，一般而言，每個部落都設置有一處暸望台，目的是防禦外來敵人侵害，瞭望台對泰雅族人的意義，相當於「部落的眼睛」。

瞭望台以十數根粗木或竹子做為柱子，台上可容納三、四人。每天會由族人輪流值勸。瞭望台可以視為泰雅人尚武勇猛的表徵，它高聳地豎立在部落的出入口，看起來像威武的不可侵犯。

以前，泰雅族人擅戰，瞭望台是維護部落族人安全的警戒點，居高遠望部落裡外的狀況，瞭望台的設置十分重要。

瞭望台的建造以茅草，竹子，木頭等為主，以木或竹當成柱子架高，上面再蓋茅草，面向進部落的方向，製作竹梯才得以上下。

比較講究的瞭望台，內部還設置火爐，平時用來熱食，冬天來臨，擔任「衛兵」的族人，高高在上，風寒露濕，可烤火驅寒，也是非常好的。

瞭望台意義重大，除了是部落常見的建築物外，也代表家園的前哨、可以守護部落、防禦敵人入侵。站在上面可清楚看見部落的周圍，觀察敵人的動向、防止入侵與干擾。

現在的「瞭望台」不再是防禦外來敵人侵害之用，而是具有教育意義的重要標的。有越來越多學校，把瞭望台設置於校園內，提供學生了解文化意涵。