Kndusan kngkingal seejiq o qulung niqan kingal, dha, tru uxay uri o niqan egu bi ka ssluun ruwan qsahur. Saw ka smulu ta embiyax hiyi, smulu ta niqan ana manu knklaan, tay saw sblaiq ka tnsapah.

Smulu ta embiyax hiyi siida, asi ta ka qmlahang nanaq hiyi. Laqi meuyas o iya imah sinaw, iya ekan puqan, iya khmuc mkan ni mhguc ini klai uuqun. Ini dhuq mgriq rulu ka hngkwasan o, iya bi tlamay mgriq rulu uri. Yasa psliq hiyi ni uxay dungus ddaun ka saw nii.

Mnsa rmngaw ka rdrudan alang “ Uxay saw naqih ka sinaw ksun, rudan sbiyaw o ida dha sparun bi qmita ka sinaw, ini khmuc mimah sinaw ka rdrudan wah! Asi ka niqan mstrung ka tnsapah, niqan ka spuan muda paru qpahun dealang, uxay uri o dhuq jiyax smiyan do, miyah tuhuy sapah ka pnaah eseisil alang dadal, lupung ni ddangi, kiya ka tduwa mimah cikuh snalu nanaq sinaw ”.

“ Uxay uri o mmowsa lmiqu tmsamac siida ka dsnaw o, ida prajing tmsinaw sapah ka dqrijil. Yabi kdha hari sngayan iyax jiyax do mhada ka sinaw da, kdha hari sngayan iyax jiyax do ida miyah alang ka dsnaw uri da. Manu ka dqrijil sapah o ngalun dha ka snalu dha sinaw ni qmpi sinew. Pmahun snaw ni kana ka mnsupu musa lmiqu tmsamac dsnaw ni drudan alang ” msa ka rdrudan alang. Ida saw nii ka gaya rudan ta sbiyaw, saw nii mgaya bi ka rudan ta sbiyaw wah! Kiya ni spruun dha bi qmita ka sinaw siida, ini khmci mimah, ini sliqi mimah uri ka sinaw ksun. Kiya ni sinaw balay ksun dha ka sinaw snalu dha nanaq.

Duri ni iya ekan puqan uri, yasa smliq hiyi uri ka mkan puqan. Tpungun ni hgtun ka qrngul na do musa dhuq baraq han, pdaun muhing ni quwaq ni miyah nganguc duri. Klaun ta saw niqan nikuting ka ruwan qrngul puqan, pyahun nganguc do hgtun ssiyaw seejiq duri, uxay malu sknxan ka qrngul puqan, kiya ni iya bi tlngi ka puqan ksun. Qlhangi ta nanaq ka hiyi ta, iya ta sknarux tunux rudan ta.

Laqi ta muuyas patas tgska ga, pklug gisu mdakil ka hiyi ta sayang, saw ka sinaw ni puqan dnii o iya ta bi tlngi. Rmngaw mbbiyax kjiyax ka rdrudan alang, “ ida hbaraw ka wada dsun sinaw mbbiyax seejiq alang wah! Yasa wana tasaw sinaw ka djilun dha kdjiyax, kika wada asi dsi sinaw da ” msa ka rudan alang. Naqih kida saw kiya, smulu ku bi qlahang ta bi hiyi ta nanaq, tay saw malu ka kndusan ta mniq babaw dxgal.

 

每人的心裡一定很多的願望。祈願大家身體健康、充滿智慧、家庭幸福。

祈求身體健康之際，我們要先照顧好身體。身為學生不要喝酒、抽菸、吸、食物品。未到開車的年齡也不要嘗試開車。這些都是國家關心的事務，不適宜學生。

耆老曾說：「酒並不是壞東西，過去的先祖不隨意喝酒。家族有結婚喜事、部落大事、節慶活動或有遠親、姻親與朋友來訪，才飲一點酒。」

男人去深山打獵，女人會在家釀酒。打獵的男人們返家後，家中的女性會取出釀好的酒，宴請獵團的朋友與耆老喝！」酒相當珍貴，不任意喝、也不浪費酒喝！過去稱為「真正的酒」。

點煙並抽菸，煙會到肺臟，再通過鼻腔與口腔放出來。菸有尼古丁，放出來後又會被其他人吸走，菸又不好聞，千萬不要去碰它。

國中是成長階段，像酒、菸不要去碰。長輩常叮嚀年輕人：「部落年輕人天天手持酒瓶，終究被酒帶走了！」這是不值得的行為，希望大家珍惜生命、健康生活。