kai becenge ikai mita ka kacalrisilrisiya kadruwa ka taleke sikatha, yakai ku pathahethahevaneini, nilringata ka Ngudradrekai, amani ku nitukucingalra nitubula ka taleke, amani ku tasatalua ki tacekecekela. lu ikai ku mahudrahudrange, lu ikai ku twalalake, kadruwa ka wasatedre bwaai ku nicabua ahakai ku diheehele ka paisu, kadruwa ka ahakai ku nyaga paibu ku tahukuku ka kecega, wabaai ku ea ka savuliuthu lukai aea ka kalravathe. ku matulrevelrevege ahakai ku becenge lubulubu kihagai, ikai ki Ngudradrekai ku satacekecekela niya, kadruwa ka amanimani ki sapaisua, ku ngwakalra ku becenge ku taleke amani ku swadalepe.

kai becenge yakai ku cepeaha, yakai ku duhai, kai cepeaha swadelepe tubasuhu, kai duhai twakeceganemadu ahakaimadu twabai. lakai abai kadruwa ka nitupadudulrua ka akanea, lu ikai ku nitukakudhana ka aunga, myaikai kalabecenga, mahudrahudrange, twalrisisi ki daane, wasateatedre ki akwaping, matulrevelrevege, lu tedra ki waalupu si lukikela ki nitukucingalra ka badhabadha, taha ahakai ku abai pasudalru pakisupilri.

kai abai ikai ki cekelenai taidrusa, valrithukai si thaliduhu, kai valrithukai mapadudulru twatuma, sana ikai ku lrevege si sapuhaitha wadulrungamadu twabai, ku sapuhaitha ngyasasingkai ku takadalama idra amani ka aikane. kai thaliduhu singiyakai ku pathaheva lasusu ku thangelrana si ku atuthainua.

kai becenge sahakaiya tukabavaa, lukadunga ku abai, pasatalu ki sasevelra thwalre pakela ku takamamelrea, lapauwa ku bae thwalre lumauwauwanga lapudilrunganenga si caebe, ukalava ku takaduwa....

lu kalabecenga, kai sauwalai ahakai ku lrevege cwapi, amani ku apasingikaiya thingale ku angimiya ki mwabalrithi ka caili. sana kameale si kaikulaubu, lakadruwa ku alalubai ku swadakipi, ki mwabalrithi ka caili aikasulivate mudringadringai si kitaleke ku kinauwacekela amiya kai tahudrawdrange.

kayasasa, waedhalenga kai lasatwatuma, kutalrilrigili twakaekanea laahakainga ki becenge twakanea ku makaelaela, twasyubai kilangai ki badhabadha sikipaisu, padrima ikai becengeta ka swalregelrege kadruwa ka nipusababubuwa, lakuni kikadalame. lukidremedrema eene laupakaesai ki tacekecekelaneta, ai anatuma ku tengatenganelringa ka pathaheva ki becenge ikai ki cekeleta, anikai kaulrau pakela lu igaigaigaa.

小米是魯凱族人神聖的農作物，在歲時祭儀及生命禮俗中發展出多樣性的小米飲食文化。

蓬萊小米可以煮成小米乾飯，上面撒肉絲、肉塊、魚絲或罐頭，用湯匙食用。可作為互相交換的禮品，也可作為家庭加菜食料。宗教性祭祀皆用小米乾飯作祭品。糯小米也可做小米糕，小米糕有兩種，一是湯圓包肉型，可以家庭加菜或招待客人。而大型或重要的慶典則用包香蕉葉長條的小米糕，內層小米粉依用途來訂定數量及長度。

糯小米最重要的用途即釀酒，酒具有社會意義，釀酒原料是最高級的品種「糯小米」，黏性最好。魯凱族年度的農事以小米為主。

小米亦可占卜用，小米餅含水量越少、無燒焦、無附著昆蟲等，象徵部落該年運勢、收成等越好。占卜後，利用掘石棒取出小米餅，逐一分給參與占卜者享用，剩下的帶回家分給婦女們。